Άρθρο της Ελένης Παρασκευοπούλου και του Ανδρέα Κολλιόπουλου για την εφημερίδα Νεολόγος
Πίσω από το θέμα των τσιγγάνικων γάμων κρύβεται η ανάγκη δύο διαφορετικών κόσμων για να συμβιώσουν στο ίδιο μέρος και στην ίδια κοινωνία: Στην κοινωνία της Κάτω Αχαΐας. Τα παράπονα των κατοίκων της Κάτω Αχαΐας, όχι μόνο για τους γάμους, αλλά και γενικότερα για τα έθιμα και τις παραδόσεις, τον τρόπο ζωής που έχουν οι τσιγγάνοι, κατά καιρούς έβγαιναν στο προσκήνιο. Άλλοτε με έντονο τρόπο, άλλοτε πιο αθόρυβα. Για παράδειγμα ένα από βασικά παράπονα των κατοίκων της Κάτω Αχαΐας για τους τσιγγάνους είναι το σφάξιμο των ζώων (αρνιών και κατσικών), έξω από τα σπίτια τους ή στις αυλές τους, μια πράξη θα έλεγε κανείς κάπως τελετουργική και που για την δική τους κουλτούρα έχει έναν συμβολικό ρόλο και χαρακτήρα. Κάτι που ασφαλώς δεν μπορούν να καταλάβουν οι άλλοι γύρω τους αφού πολλές φορές, σύμφωνα με τους κατοίκους, το σφάξιμο γίνεται μπροστά σε δημόσια θέα, ενώ τα αίματα που μένουν από τα σφαγμένα ζώα, δημιουργούν εστίες μόλυνσης. Είναι και αυτό ένα παράδειγμα που για τους τσιγγάνους αποτελεί μια παράδοση και για μας μια πράξη που ξενίζει και δεν μπορούμε να ανεχτούμε εύκολα.
O πολιτισμικός σχετικισμός
Το πρόβλημα λοιπόν δεν είναι τόσο οι γάμοι των τσιγγάνων. Είναι ζήτημα κυρίως πολιτισμικού σχετικισμού, να δέχονται δηλαδή δύο διαφορετικοί κόσμοι τις ανάγκες και την νοοτροπία του άλλου, έχοντας συγκεκριμένα όρια στη συμπεριφορά τους που δεν προσβάλλουν και δεν στερούν τα δικαιώματα είτε των τσιγγάνων, είτε των «μπαλαμών». «Όλα αυτά είναι ζητήματα που φανερώνουν την αδυναμία και την αδιαφορία που είχε όλα αυτά τα χρόνια η πολιτεία για να βρει τους κατάλληλους τρόπους για να ζήσουν οι δύο κόσμοι αυτοί μαζί και να μπορέσουν και οι τσιγγάνοι να προσαρμοστούν στο κοινωνικό σύνολο και στη κοινωνία, χωρίς όμως να ξεχάσουν τις παραδόσεις και τα ήθη της φυλής τους» τονίζει από την δική του μεριά ο Δημήτρης Γεωργογιάννης, ο πρόεδρος του εκπολιτιστικού συλλόγου «Άγιος Ταξίαρχος» τον οποίο έχουν δημιουργήσει η συνοικία των τσιγγάνων της Κάτω Αχαΐας.
Ζουν από το 1965 εκεί
«Ο κόσμος θα πρέπει να γνωρίζει ότι οι τσιγγάνοι ζουν στην Κάτω Αχαΐα εδώ και δεκαετίες, από το 1965, δηλαδή πιο νωρίς από αρκετούς κατοίκους της υπόλοιπης πόλης. Κι όμως όλα αυτά τα χρόνια δεν έγιναν αυτά που θα έπρεπε να γίνουν για να ζήσουν αρμονικά, σε μια πόλη ήσυχη σε γενικές γραμμές οι δύο αυτές διαφορετικές ουσιαστικά φυλές, οι τσιγγάνοι και οι υπόλοιποι». Ο ίδιος δεν είναι τσιγγάνος. Τον έχουν επιλέξει οι τσιγγάνοι για να είναι ο πρόεδρος του Συλλόγου τους. Έχει έτσι την δυνατότητα να βλέπει το όλο θέμα μεταξύ των δύο αυτών διαφορετικών κόσμων με τη ματιά ενός αντικειμενικού παρατηρητή που όμως ζει από κοντά την υπάρχουσα κατάσταση.
Ξεχασμένοι στο ’60
Μπροστά από τους δύο αυτούς κόσμους που ζουν τόσο κοντά, αλλά ταυτόχρονα είναι και τόσο μακριά, αποτυπώνεται μία ιδιάζουσα περίπτωση. Τα σπίτια των τσιγγάνων, για όσους έχουν πάει στην Κάτω Αχαΐα και έχουν περάσει μία βόλτα από τη συνοικία με τα κόκκινα σεντόνια στα μπαλκόνια και τα κρεμασμένα σκόρδα είναι από τα ομορφότερα και τα πλουσιότερα της πόλης. Η συνοικία είναι γεμάτη από ζωή, αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι εκεί ζουν κοντά στα 5.500 άτομα (ίσως και παραπάνω), με τουλάχιστον 1.000 από αυτά να είναι μικρά παιδιά έως και 14 ετών. Όμως οι υποδομές και οι δρόμοι της γύρω συνοικίας θυμίζουν μία ξεχασμένη γειτονιά της δεκαετίας του ’50 και του ’60. Η χρόνια αυτή εγκατάλειψη της συνοικίας των τσιγγάνων από όλες τις δημοτικές αρχές και τους φορείς που πέρασαν από την Κάτω Αχαΐα, σκιαγραφεί ίσως με τον καλύτερο τρόπο την απόσταση αυτή των δύο κόσμων. «Οι δρόμοι της συνοικίας είναι σε άθλια κατάσταση. Παντού τρύπες και λακκούβες. Όλα αυτά τα χρόνια δεν θυμάμαι να έχει γίνει έστω και ένα έργο για την αναβάθμιση της συνοικίας. Είναι σαν μια περιοχή που έχει αποκοπεί από την υπόλοιπη πόλη» τονίζει ο κ. Γεωργογιάννης και συμπληρώνει.
Ούτε μία παιδική χαρά
«Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ όλοι γνωρίζουν ότι στη συνοικία αυτή ζουν πάνω από 1.000 παιδιά, κανείς δεν σκέφτηκε να φτιάξει έστω και μία παιδική χαρά για να παίζουν. Τι άλλο να σας πω; Ότι σε μία συνοικία 5.5000 κατοίκων υπήρχαν μέχρι πριν από μερικούς μήνες, μόλις οχτώ κάδοι απορριμμάτων; Για ποιο λόγο να συμβαίνει αυτό; Για να λένε σώνει και καλά κάποιοι ότι σε αυτή τη συνοικία ζουν τσιγγάνοι ή ρομά ή δεν ξέρω και εγώ τι άλλο; Με πιέσεις και με χίλια παρακάλια στους αρμοδίους καταφέραμε και μπορέσαμε να τους πείσουμε να μας αυξήσουν τους κάδους».
Η πλατεία – είσοδος
Στο σημείο αυτό ο κ. Γεωργογιάννης αναφέρεται και στην πλατεία της συνοικίας που αποτελεί το στέκι της εκεί μικρής κοινότητας όπου συχνάζουν μικροί και μεγάλοι. «Είναι μία πλατεία που αποτελεί κομβικό σημείο για την Κάτω Αχαΐα και όμως την έχουν αφήσει σε αυτή την κατάσταση. Εγκαταλειμμένη. Οι τσιγγάνοι την φροντίζουν…». Κι καταλήγει λέγοντας: «Όποιος θέλει πραγματικά να δει τι συμβαίνει στην Κάτω Αχαΐα, με τη συνοικία των τσιγγάνων, το καλύτερο που θα είχε να κάνει προτού βγάλει τα συμπεράσματα του, με βάση τους γάμους, τα έθιμα ή τις εκδηλώσεις αυτής της φυλής, να την επισκεφθεί και να μιλήσει από κοντά με τους ανθρώπους της». Ο «Ν» μίλησε με τον δήμαρχο της Δυτικής Αχαΐας, Σπύρο Μυλωνά που παραδέχτηκε ότι όλα αυτά τα χρόνια ο δήμος και γενικότερα η πόλη, δεν είχε προβεί στις απαραίτητες ενέργειες για την βελτίωση των υποδομών της συνοικίας. Ωστόσο τόνισε ότι η δική του δημοτική αρχή έχει προχωρήσει ήδη αρκετές διαδικασίες για να ξεκινήσουν έργα που θα αναδείξουν την περιοχή και θα βελτιώσουν την ποιότητα της ζωής των κατοίκων της συνοικίας. Η περιοχή του Δήμου Δυτικής Αχαΐας, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, αριθμεί περίπου 30.000 κατοίκους. Η ιδιαιτερότητα του Δήμου έγκειται στο γεγονός ότι, περιλαμβάνει μεγάλες σε αριθμό, ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες Ρομά. Ένα κομμάτι της ευαίσθητης κοινωνικής ομάδας των Ρομά, ζει στο μητροπολιτικό κέντρο του Δήμου, στην πόλη της Κάτω Αχαΐας, με έντονη επαγγελματική δραστηριότητα όχι μόνο στον Ελλαδικό Χώρο αλλά και με σημαντικές εμπορικές συναλλαγές με Ιταλία και Κίνα. Σε όλο αυτό το χρονικό διάστημα, παρατηρήσαμε την έντονη και καθολική παρουσία του προσωπικού του Αστυνομικού Τμήματος Δυτικής Αχαΐας, από το κέντρο της πόλεως, τις περιοχές όπου διαβιούν ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες, μέχρι και στα πιο απομακρυσμένα χωριά του Δήμου.
Τα «έθιμα» που δημιουργούν… τριβές
Κάνοντας μια ιστορική ανασκόπηση το έθιμο των γάμων και των γλεντιού πηγαίνει πίσω στα 35-45 χρόνια όταν μια μικρή κοινότητα εγκαταστάθηκε στην σημερινή περιοχή. Λίγες οικογένειες και οι λιγοστοί γάμοι ήταν μια μεγάλη γιορτή. Δυστυχώς σε μια κοινότητα που μεγαλώνει ραγδαία (νεαρό όρια ηλικίας γάμων και πολλών παιδιών, ανά οικογένεια) και αγγίζει τους 5.500 ανθρώπους η καθημερινότητα αρχίζει και αναδεικνύει προβλήματα και παθογένειες του παρελθόντος. Η αστυνομία με σεβασμό προς όλες τις κοινωνικές ομάδες προσπαθεί να κρατήσει μια ισορροπία. Πρόσφατα το αδίκημα της διατάραξης επαναχρήστηκε ως πλημμελληματικού χαρακτήρα παράβαση. (Με προγενέστερη τροποποίηση η Αστυνομική Διάταξη είχε υποβιβαστεί σε πταίσμα).
Η «μάχη» εν μέσω πανδημίας
Είναι χαρακτηριστικό πώς από αρχής έναρξης των πρώτων περιοριστικών μέτρων εξάπλωσης του covid-19 23-03-2020 ως 03-05-2020, σύμφωνα με τα στοιχεία το Αστυνομικό Τμήμα της Δυτικής Αχαΐας διενήργησε περισσότερους από 8.000 ελέγχων, τόσο στους μόνιμους κατοίκους, όσο και σε πολίτες οι οποίοι διήλθαν ή επισκέφτηκαν τον Δήμο Δυτικής Αχαΐας. Οι δε παραβάσεις οι οποίες βεβαιώθηκαν συγκεντρωτικά και συγκριτικά με τον υπόλοιπο νομό, από μια και μόνο Υπηρεσία (508), ξεπέρασαν το 27% του συνόλου της Διεύθυνσης Αστυνομίας Αχαΐας και το 12% ολόκληρης της Περιφέρειας. Πάρα πολλά περιστατικά σχετίζοντας με γαμήλια γλέντια και γενικότερα συγκεντρώσεις στα Τσιγγάνικα στην Κάτω Αχαΐα.
Τα γλέντια δεν σταμάτησαν ούτε…
Πολλές ήταν οι συλλήψεις αλλά και τα τσουχτερά πρόστιμα τα οποία επέβαλε η ελληνική αστυνομία. Κανείς δεν μπορεί να ξεχάσει το διοικητικό πρόστιμο των 50.000 ευρώ που επιβλήθηκε άνδρα σε περιοχή της Δυτικής Αχαΐας, διότι εκμίσθωσε σε άνδρα οικόπεδο ιδιοκτησίας του, προκειμένου ο δεύτερος να διοργανώσει εκδήλωση – γλέντι γάμου.Σε άλλη περίπτωση οι αστυνομικοί στην προσπάθεια τους να «φρενάρουν» αντίστοιχες εκδηλώσεις είχαν προχωρήσει ακόμη και στην κατάσχεση άμαξας και αλόγων, σε γάμο που είχε προγραμματιστεί, στην περιοχή Τσιγγάνικα στην Κάτω Αχαΐα, με τις πληροφορίες να θέλουν την παρουσία δεκάδων καλεσμένων. Στα ίδια πλαίσια αστυνόμευσης της περιοχής, πέραν των ελέγχων σε όλο τον Δήμο και την τήρηση των μέτρων (με την βεβαίωση και των αντίστοιχων προστίμων), στην εν λογω κοινότητα, σχεδόν αποφεύχθηκαν, οι εκδηλώσεις τέτοιου τύπου, ενώ σε δέκα περίπου περιπτώσεις, που δεν υπήρξε εν τέλη συμμόρφωση επιβλήθηκαν διοικητικά πρόστιμα ύψους 3000 ευρώ και συλλήψεις-σχηματισμοί δικογραφιών.
Σπύρος Μυλωνάς: «Τέλος οι τσιγγάνικοι γάμοι με τον τρόπο που γίνονται σήμερα»
Ξεκάθαρος είναι ο Δήμαρχος Δυτικής Αχαϊας Σπύρος Μυλωνάς σε ότι αφορά την διεξαγωγή των τσιγγάνικων γάμων, με τον τρόπο που γίνονταν έως τώρα, με τις μουσικές, τα γλέντια, την φασαρία, τους συνωστισμούς και όλο αυτό που γινόταν και που είχε σαν αποτέλεσμα να διαμαρτύρονται οι υπόλοιποι κάτοικοι της Κάτω Αχαΐας. «Δεν πρόκειται να αφήσουμε να ξαναγίνουν τέτοιες εκδηλώσεις με τον τρόπο που γίνονταν έως τώρα. Σεβόμαστε τους τσιγγάνους, τους θεωρούμε συνδημότες μας, όμως και αυτό θα πρέπει να σέβονται το υπόλοιπο κοινωνικό σύνολο. Οι γάμοι που θα κάνουν θα είναι όπως του υπολοίπου κόσμου, με σεβασμό στους νόμους και στους κανόνες διατάραξης της κοινής ησυχίας»
Δημήτρης Γεωργογιάννης: «Υπάρχουν νόμοι και κανόνες και πρέπει όλοι να τους τηρούμε»
Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και ο πρόεδρος του εκπολιτιστικού συλλόγου της συνοικίας των τσιγγάνων «Άγιος Ταξιάρχης», Δημήτρης Γεωργογιάννης. «Είμαστε υποχρεωμένοι όλοι να σεβόμαστε τους νόμους και το κοινωνικό σύνολο. Από τη στιγμή που υπάρχουν συγκεκριμένοι νόμοι και κανόνες θα πρέπει να τους τηρούμε και αυτό είναι το συμπέρασμα που προέκυψε μέσα από τη συνάντηση που έγινε με την Αστυνομία τις περασμένες ημέρες. Γνωρίζουμε ότι οι τσιγγάνικοι γάμοι γίνονται κυρίως τον Μάιο και τον Ιούνιο την περίοδο που οι υποψήφιοι των πανελλαδικών εξετάσεων διαβάζουν και μελετούν, αλλά πιστεύω ότι είναι ένα θέμα που μπορεί να αντιμετωπιστεί, αρκεί να υπάρχει καλή θέληση από όλες τις πλευρές. Σε κάθε περίπτωση και οι τσιγγάνοι είναι αποφασισμένοι να εφαρμόσουν τον νόμο στο ζήτημα των γάμων».
