Άρθρο του Βασίλη Ν. Κανελλόπουλου
Κάτω Αχαΐα, Σάββατο 21 Ιουνίου 2015, 3ο Δημοτικό Σχολείο. Ώρα 8.45 μμ, σούρουπο. Το δροσερό αεράκι προμηνύει μια ευχάριστη βραδιά, όμως τίποτα πραγματικά δε μαρτυρά την υπέροχη θεατρική παράσταση που έπεται.
Με την είσοδο στο σχολείο, το βλέμμα πέφτει στη μεγάλη σκηνή (η οποία επεκτάθηκε όπως μας ενημέρωσε ο ίδιος ο σκηνοθέτης με την εθελοντική προσφορά Αχαγιωτών επαγγελματιών). Επάνω στη σκηνή το λιτό αρχαιοελληνικό σκηνικό, στο οποίο δεσπόζει η πρόσοψη μιας τυπικής αθηναϊκής κατοικίας. Μια γειτονιά της αρχαίας αθηναϊκής αγοράς. Έχοντας ανταποκριθεί, όπως όλοι οι παρευρισκόμενοι, στην πρόσκληση του δασκάλου Τάκη Καμπέρου, ανυπομονώ να χαμηλώσουν τα φώτα για να ξεκινήσει η παράσταση.
Ευφυής η σύλληψη του στιχουργού-σεναριογράφου Τάκη Καμπέρου, να διασκευάσει ένα θεατρικό έργο, ιστορικό, κλασσικό ενός αρχαίου συγγραφέα, στη σημερινή ελληνική, ευρωπαϊκή, παγκόσμια οικονομική πραγματικότητα. Ο στιχουργός επιλέγει την πολιτική αυτή σάτιρα του Αριστοφάνη και την επεξεργάζεται από το Αύγουστο του 2014 μέχρι τον Οκτώβριο 2014. Επιτυγχάνει με τη χρήση του έμμετρου δεκαπεντασύλλαβου (διασκευασμένο σε νεοελληνικό δημοτικό λόγο) να αποδώσει αυστήρα την κοινωνική-οικονομική-πολιτική κατάσταση στη σημερινή Ελλάδα.
Οι αναφορές σε «Ευρωπαίους εταίρους», «τοκογλύφους», «Γερμανούς», «λαμόγια», «χρέος», «λοβητούρες», «φεμινισμό», «ανθρώπινη ματαιοδοξία», «κενοδοξία των πολιτικάντιδων», «ξύλινη πολιτική γλώσσα», «ηθική κατάπτωση της ελληνικής κοινωνίας», «μίζες εξοπλιστικών προγραμμάτων», οι προφητικοί στίχοι περί νέου μνημονίου («Προσέχετε τους Γερμανούς», αναφωνεί στους θεατές η Πυθία προς το τέλος του έργου) αναδεικνύουν την ευρηματική διασκευή του συνδημότη μας και εκπαιδευτικού Τάκη.
Τι να πει κανείς για τους πραγματικούς πρωταγωνιστές επί σκηνής τα παιδιά? Όταν τελειώνει η παράσταση και κατεβαίνουν οι πρωταγωνιστές από τη σκηνή, τότε έρχεται η ώρα που ο θεατής τρέχει στα παρασκήνια να τους συγχαρεί και τους αγκαλιάζει με δάκρυα συγκίνησης και περηφάνιας στα μάτια του. Τότε ακριβώς συνειδητοποιεί ότι πρόκειται για παιδιά δημοτικού. Τότε αντιλαμβάνεται ο ανθρώπινος νους τον άθλο που πέτυχαν τα παιδιά αυτά. Τότε πραγματικά έρχεται αντιμέτωπος με τη δυσκολία του εγχειρήματος του σκηνοθέτη και συμπεραίνει πόσο ψηλός ήταν ο πήχης που έθεσε αλλά με πόση άνεση κατάφεραν, οι μικροί ηθοποιοί, να τον ξεπεράσουν. Τα παιδιά, τα αχαγιωτόπουλα, οι μελλοντικοί πολίτες της κοινωνίας μας έδωσαν ένα πραγματικό ρεσιτάλ ηθοποιίας, αποδίδοντας ρόλους δύσκολους με επαγγελματική σχεδόν άνεση.
Γοητευτήκαμε όλοι αγαπητέ Τάκη από την ομορφιά ενός κειμένου που οι λέξεις ξεπηδούσαν σαν χείμαρρος μπροστά μας και μας έκαναν να θέλουμε να αναμετρηθούμε μαζί του. Και για του λόγο αυτό αληθές, παραθέτουμε δύο χαρακτηριστικές απολογίες. Της πρωταγωνίστριας Πρωταγόρας (Νικολίτσα Φουντά) και της κορυφαίας του χορού (Άννας Καμπέρου), που επιβεβαιώνουν την αξεπέραστη λογοτεχνική αξία του δεκαπεντασύλλαβου, πολύ οικεία για όλους μας (λόγια ποίηση 10ου αι. βυζαντινή παράδοση, δημοτικό τραγούδι) καθώς εμπεριέχει την μουσικότητα της γλώσσας μας και πατάει γερά στην παράδοσή μας.
ΠΡΩΤΑΓΟΡΑ
«Στο κράτος μας το ένδοξο θα γίνουμε ικέτες;
Για να απομακρύνουμε τους πιο κακούς ηγέτες;
Παρακαλάμε τους εχθρούς που κάποτε μας βλάψαν
εχθρεύουμε τους φίλους μας που μόνο μας κοιτάξαν.
Ερχόμαστε ψηφίζουμε μόνο για το μισθό μας
τίποτα δε σκεφτόμαστε από τον οβολό μας.
Νύχτα αποφασίσαμε να βρούμε συμμαχία
Πράξαμε λέει άριστα για την οικονομία
Τώρα το μετανιώσαμε, το φέρνουμε βαρέως
Το μόνο που μας έμεινε η αύξηση του χρέους.
Το στόλο εκσυγχρονίσαμε και πήραμε καράβια
Αλλά αυτά σκουριάζουνε μόνα τους στα μουράγια.
Κι αντί να τα γεμίσουμε με όπλα και στρατιώτες
Τις λοβητούρες πήραμε εμείς οι πατριώτες.
Βέβαια εξεχάσαμε τους νέους τα σχολεία
Μην πω και για τους γέροντες και τα νοσοκομεία.
Πρέπει ν’ αποφασίσουμε, ευθύς εδώ και τώρα.
Τη λύση δεν τη φέρνουνε δουλοπρεπείς επαίτες,
Τον τόπο θα τον σώσουνε μονάχα οι γυναίκες».
ΚΟΡΥΦΑΙΑ ΧΟΡΟΥ
«Αυτά συμβαίνουν γενικώς εις την αρχαία Ελλάδα
Οι άντρες πιάσαν την καλή, παχιά η αγελάδα.
Δικαίως λοιπόν το ζωντανό αρχίζει να στενάζει,
εάν δε βόσκει τακτικά γάλα δεν κατεβάζει.
Τ’ αφήσανε ατάιστο και αποστεωμένο
και θα ψοφήσει νηστικό το ζώο το καημένο.
Και αν δεν καταλάβατε, ποια ειν’ η αγελάδα,
ευκόλως εννοούμενο, η δυστυχής Ελλάδα.
Σ’ αυτή τη δύσκολη στιγμή, την ώρα αυτή του χρέους
εδιώξανε τα θηλυκά τους παλιοκλεφταραίους.
Συνωμοσία πέστε το, κρυφό μασκαριλίκι,
έτσι θα γονατίζανε αυτό το αντριλίκι.
Όλα αυτά τελειώσανε, επέρασε η μπόρα,
μπροστάρισσα μοναδική η γάτα Πρωταγόρα.
Όλα τα σκέφτηκε καλά και τα ‘πραξε εκείνη,
συν Αθηνά λεν οι σοφοί, αλλά και χείρα κίνει.»
Τέλος, δε θα μπορούσαμε επ’ ουδενί να μην αναφερθούμε στους υπόλοιπους συντελεστές, οι οποίοι αποτελούν αναπόσπαστα μέλη της θεατρικής ομάδας «Καταφύγιο».
Ο Σπύρος Πέττας, αξιόλογος μουσικός, που ξέρει να αναδεικνύει το ταλέντο και τη μοναδική προσωπικόητα κάθε παιδιού. Επένδυσε μουσικά την κάθε σκηνή με τέτοιο τρόπο ώστε πάντρεψε τις χορογραφίες και την είσοδο-έξοδο κάθε ηθοποιού με μοναδικό τρόπο. Μια μικρή έρευνα στο διαδίκτυο, σε σύγχρονες διασκευές-απόπειρες του ίδιου έργου, με πρωταγωνιστές παιδιά ή ενήλικες, θα υπερτονίσει την όμορφη «μουσική συνταγή». Απλά συγχαρητήρια Σπύρο.
Τι να πει κανείς για τη Βίκυ Χριστοδουλοπούλου, σύζυγο του Τάκη, η οποία ως «μητέρα του λόχου», ήταν ο συνδετικός κρίκος πρωταγωνιστών – σκηνοθέτη – μουσουργού. Ενέπνευσε, ενθάρρυνε και συμπαραστάθηκε στα παιδιά. Αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο του οικοδομήματος αυτού στηρίζοντας την δεύτερη αλλά «αόρατη» σκηνή, που βρίσκεται στα παρασκήνια. Η επιμέλεια των κουστουμιών μας μεταφέρει το άρωμα της αρχαίας στη σύγχρονη Ελλάδα.
Δεν θα παραλείψουμε να αποδώσουμε τα εύσημα στο Νίκο Καμπέρο ο οποίος αν και μαθητής Λυκείου, εργάστηκε ακούραστα ως επαγγελματίας υποβολέας. Ενίσχυσε την προσπάθεια των παιδιών σε όλες τις πρόβες (συνολικά οκτώ μήνες από το Νοέμβριο 2014 μέχρι τον Ιούνιο 2015) με τιτάνια δε προσπάθεια τις ημέρες των παραστάσεων (τρεις συνολικά).
Το συνολικό αποτέλεσμα της ομάδας «Καταφύγιο» μας εξέπληξε ευχάριστα. Ευχόμαστε ολόψυχα καλή συνέχεια και παροτρύνουμε τον αγαπητό Τάκη να πάει ένα βήμα πιο πέρα, να υπερκεράσει τα διοικητικά όρια του Δήμου και του Νομού. Το όλο εγχείρημα δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από ερασιτεχνικούς ή επαγγελματικούς θιάσους. Αναμένουμε με ανυπομονησία και προσμονή παιδιών να μας παρουσιάσετε και άλλες παρόμοιες ευχάριστες εκπλήξεις. Επιδείξατε επαγγελματικό ζήλο, όρεξη, αποδεικνύοντας αγάπη για τον πολιτισμό και την παιδεία μεταλλάσσοντας το κοινό της Αχαγιάς σε ποιοτικούς και απαιτητικούς θεατές.
ΔΙΑΝΟΜΗ
Πρωταγόρα – Φουντά Νικολίτσα
Λίγουρος – Σωτηροπούλου Μαρία
Κορυφαία – Καμπέρου Άννα
Μελιστράτη – Σίτου Φρειδερίκη
Κιναρέτη – Ντούπι Ιρένα
Νικομήδαινα – Ζερδεβά Άννα
Χαριτιμήδαινα – Σώκου Χριστίνα
Βουλία – Αλατζά Βούλα
Αστυνομικός/Νέα – Ανδρονοπούλου Ράνια
Γείτονας – Σταθόπουλος Κώστας
Κλεόμαχος – Ζαφειρόπουλος Νίκος
Λιποδίκης – Κανελλοπούλου Ζέτα
Διαλαλήτρα Α’ – Μακρή Λυδία
Διαλαλήτρα Β’ – Γαλαζούλα Ελευθερία
Διαλαλήτρα Γ’ – Κανελλοπούλου Θεοδώρα
Διαλαλήτρα Δ’ – Αγγελοπούλου Εφραιμία
Σεφ – Γιαννακόπουλος Κωνσταντίνος
Δούλος Α’ – Μπασιλάρης Νίκος
Δούλος Β’ – Μπασιλάρης Αντρέας
Τσαγκάρης – Ρηγώνης Γιάννης
Πυθία – Ανδρονοπούλου Γεωργία
Υπηρέτης Α’ – Γκουργιώτης Αριστοτέλης
Υπηρέτης Β’ – Βλάχος Σωτήρης
Α’ Γριά – Ζαφειροπούλου Παναγιώτα
Νέος – Λαδάς Παναγιώτης
Β’ Γριά – Βάσκα Χριστίνα
Γ’ Γριά – Αρετά Γεωργία
Χορός
Γκοτσοπούλου Μαρία
Δημακοπούλου Ευαγγελία
Δημακοπούλου Δήμητρα
Αποστολοπούλου Χαρά
Ντεμάι Αγγελική
Ανδριοπούλου Ραφαέλα
Καραχάλιου Κωνσταντίνα
Κανελλοπούλου Θεοδώρα
Γαλαζούλα Ελευθερία
Αγγελοπούλου Εφραιμία
Μακρή Λυδία
Για την πραγματοποίηση της παράστασης συνεργάστηκαν οι εκπαιδευτικοί:
Σενάριο-Στίχοι-Σκηνοθεσία-Σκηνικά: Καμπέρος Τάκης (3ο Δημοτικό Σχολείο Κάτω Αχαΐας)
Μουσική: Πέττας Σπύρος (1ο Δημοτικό Σχολείο Κάτω Αχαΐας)
Γενική επιμέλεια backstage-Κοστούμια : Χριστοδουλοπούλου Βίκυ (Ειδικό Δημοτικό Σχολείο Λεχαινών).
Συνεργάστηκαν επίσης οι:
Υποβολή: Καμπέρος Νίκος (Μαθητής Γενικού Λυκείου Κάτω Αχαΐας).
Μακιγιάζ: Λιακοπούλου Γεωργία (Γονέας 1ου Δημοτικού Σχολείου Κάτω Αχαΐας)
Λίγα λόγια για το έργο
Γραμμένη τον τέταρτο (4ο) π.Χ. αιώνα (389-392), η κωμωδία αυτή του Αριστοφάνη είναι η προτελευταία από τις σωζόμενες. Δέκα χρόνια νωρίτερα είχαν ανεβεί οι «Βάτραχοι», ακολούθησε ο «Πλούτος». Μετά την ήττα της αθηναϊκής δημοκρατίας και υπό το καθεστώς των Τριάκοντα Τυράννων, ο Αριστοφάνης, μόνος πλέον, αναγκάζεται να βρει τρόπους ανασύνταξης της αττικής κωμωδίας (ο χορός μειώνεται επί σκηνής, παράβαση δεν υπάρχει αλλά ούτε και χορηγοί, οι οποίοι προτιμούν να αποφεύγουν τις τριβές με το καθεστώς).
Μια νύχτα οι γυναίκες της πόλης με αρχηγό την Πραξαγόρα προσέρχονται ντυμένες ανδρικά. Η συμφωνία που έχουν κάνει είναι να εισχωρήσουν ύπουλα στη λαϊκή συνέλευση των ανδρών στην Πνύκα και να ψηφίσουν για τη μεταβίβαση της εξουσίας στο γυναικείο φύλο. Την επομένη το πρωί ο σύζυγος της Πραξαγόρας (Πρωταγόρα στη διασκευή), ο Βλέπυρος (Λίγουρος στη διασκευή) ψάχνει επί ματαίω τα ρούχα του δεν τα βρίσκει όμως, όπως δεν βρίσκει και τη γυναίκα του. Βγαίνοντας από το σπίτι, ντυμένος με μια νυχτικιά («σκουτί» όπως αναφέρεται στη διασκευή) συναντά έναν ομοιοπαθή γείτονά του, οπότε οι δύο μαζί αντιλαμβάνονται ότι κάτι δεν πάει καλά. Τότε είναι που φθάνει από τη συνέλευση ο Χρέμης (Κλεόμαχος), ο οποίος και εξιστορεί τα όσα συνέβησαν: Ο λαός αποφάσισε να παραχωρήσει την κυβέρνηση στις Αθηναίες και η Πραξαγόρα είναι εκείνη που αναλαμβάνει να εκθέσει το κοινωνικό πρόγραμμα. Βάσει αυτού κάθε πολίτης οφείλει να παραδώσει τα υπάρχοντά του στο Δημόσιο. Όλα πλέον θα είναι κοινά. Κοινό, με νομοθέτημα, θα είναι και το δικαίωμα των γυναικών -κάθε ηλικίας- να νυμφεύονται νέους άνδρες με προτεραιότητα στις χήρες. Έτσι χάρη στην αρχή αυτή της ισότητας, θα ικανοποιούνται και η επιθυμία για γάμο των «απαίσιων στην όψη» ηλικιωμένων γυναικών.
*Ο Τάκης Καμπέρος, είναι εκπαιδευτικός του 3ου Δημοτικού Σχολείου.
