“Γεμίζουν” οι φυλακές του «Αγίου Στεφάνου»

Μετά από τρεις νομοθετικές πρωτοβουλίες για την αποσυμφόρηση των φυλακών…

…το φαινόμενο του υπερπληθυσμού των καταστημάτων κράτησης, επανέρχεται, σύμφωνα με την Ετήσια Έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη, για την πρόληψη των βασανιστηρίων και της κακομεταχείρισης στην Ελλάδα.

Στην ειδική έκθεση, που αποτελεί προϊόν επισκέψεων και αυτοψίας ειδικών επιστημόνων της Ανεξάρτητης Αρχής σε χώρους κράτησης, παρατηρούνται θεαματικές υπερβάσεις:

@ στα Καταστήματα Κράτησης Κέρκυρας (προβλεπόμενες θέσεις 138, κρατούμενοι τη μέρα της αυτοψίας 194),

@Τρίπολης (θέσεις 64, κρατούμενοι 118),

@Ναυπλίου (θέσεις 273, κρατούμενοι 351),

@Κω (θέσεις 56, κρατούμενοι 105)

@ Χαλκίδας (θέσεις 127, κρατούμενοι 179),

καθώς και σχετικά διαχειρίσιμες υπερβάσεις στα Καταστήματα Κράτησης Πάτρας (θέσεις 446, κρατούμενοι 504) και Λάρισας (θέσεις 554, κρατούμενοι 567).

ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΑΠΟΣΥΜΦΟΡΗΣΗΣ

Οι συνέπειες των αποσυμφορητικών πολιτικών ξεκίνησαν με το ν. 4322/2015 και στη συνέχεια παρατάθηκαν διαδοχικά με τους ν.4356/2015, 4411/2016, 4489/2017 και 4571/2018, οδηγώντας, αρχικά, σε αξιοσημείωτη μείωση του συνολικού αριθμού των κρατουμένων και, μάλιστα, σημαντικά κατώτερο από το διαθέσιμο αριθμό θέσεων.

Συγκεκριμένα, από 11.798 άτομα την 1.1.2015 οι κρατούμενοι στις ελληνικές φυλακές, μειώθηκαν σε 9.611 την 1.1.2016 και σε 9.560 την 1.1.2017, για 9.815 διαθέσιμες θέσεις κρατουμένων.

Εντούτοις, μετά από τρία χρόνια, παρατηρήθηκε σταθερή ανοδική τάση των τιμών φυλάκισης, που υπερέβη το διαθέσιμο αριθμό θέσεων. Συγκεκριμένα, οι κρατούμενοι αυξήθηκαν σε 10.011 άτομα την 1.1.2018 και 10.654 την 1.1.2019 για 9.935 διαθέσιμες θέσεις, στα 33 καταστήματα κράτησης της χώρας.

Η υπέρβαση μπορεί να είναι κατά 801 άτομα, αλλά, όπως επισημαίνει ο Συνήγορος του Πολίτη, τα μισά σχεδόν σωφρονιστικά καταστήματα της χώρας εμφανίζουν πληρότητα που υπερβαίνει το 100% της χωρητικότητάς τους, με προφανή τον κίνδυνο περαιτέρω ανόδου.

ΥΠΟΔΙΚΟΙ ΕΝΑΣ ΣΤΟΥΣ ΤΡΕΙΣ

Ακόμα, διαπιστώνεται ότι, η αρχική σημαντική τάση αποφόρτισης των καταστημάτων κράτησης, υποχώρησε σταδιακά, εξαιτίας, κυρίως, της αυστηρότητας των δικαστικών αποφάσεων σε σχέση τόσο με την εκτεταμένη χρήση του μέτρου της προσωρινής κράτησης όσο και με τη βαρύτητα των επιβαλλόμενων ποινών για ορισμένες κατηγορίες εγκλημάτων.

Συγκεκριμένα, από το συνολικό αριθμό των 10.654 κρατουμένων την 1.1.2019, οι 3.317, δηλαδή περίπου το 31%, ήσαν υπόδικοι, ενώ οι υπόλοιποι 7.337, δηλαδή περίπου το 69%, ήσαν κατάδικοι, από τους οποίους οι 2.372, δηλαδή περίπου το 32%, για παραβάσεις του νόμου περί ναρκωτικών, ενώ οι υπόλοιποι 4.965, δηλαδή το 68%, για άλλα αδικήματα.

Αλλά και σε σχέση με τις επιβληθείσες ποινές, παρατηρείται σημαντική ανισοκατανομή μεταξύ των καταδίκων, αφού σε 6.524 άτομα, δηλαδή στο 89% περίπου των καταδίκων, έχουν επιβληθεί ποινές από πρόσκαιρη κάθειρξη 5 έως 15 ετών και πάνω (συγκεκριμένα, σε 5.564 άτομα ή στο 76% των καταδίκων) μέχρι ποινή ισόβιας κάθειρξης (σε 960 άτομα δηλαδή στο 13%). Οι υπόλοιποι 763 κρατούμενοι κατάδικοι, δηλαδή μόλις το 11% του συνόλου, εκτίουν ποινές φυλάκισης μέχρι 5 έτη – ενώ ασφαλώς υπάρχουν ανάμεσά τους και κάποιοι που δεν μπόρεσαν να μετατρέψουν ή/και να εξαγοράσουν ποινές μέχρι 6 μήνες, από 6 μήνες μέχρι 1 χρόνο και από 1 έως 2 χρόνια.

ΑΠΟΡΡΙΠΤΟΥΝ ΑΔΕΙΕΣ

Στο θέμα της απόρριψης αιτήσεων αδειών από το Συμβούλιο Φυλακής, διαπιστώνεται, δυστυχώς, ότι αποτελούν ακόμη κανόνα οι ελλιπείς, αόριστες, ταυτολογικές και μη εξατομικευμένες απορριπτικές αποφάσεις με στερεότυπη επανάληψη των διατάξεων και χωρίς ενημέρωση των κρατουμένων για το προβλεπόμενο δικαίωμα προσφυγής.

Ειδικότερα, τέτοιες πρακτικές παρατηρούνται ιδίως σε μεγάλες φυλακές όπως τα Καταστήματα Κράτησης Πάτρας.

Ιδιαίτερα ακραίο παράδειγμα απόρριψης αδειών παραμένει το Κατάστημα Κράτησης Τρίπολης, όπου φαίνεται να επικρατεί προκατάληψη απέναντι στους καταδικασθέντες για εγκλήματα κατά των ηθών, σε σχέση κυρίως με την προδιάθεσή τους για τέλεση νέων εγκλημάτων.

ΑΠΑΝΘΡΩΠΑ ΚΡΑΤΗΤΗΡΙΑ

Αυτοψίες που διενεργήθηκαν κατά το 2018 στα κρατητήρια της Αστυνομικής Διεύθυνσης Αχαΐας, του Τμήματος Μεταγωγών Πάτρας και του Αστυνομικού Τμήματος Ζαρουχλέικων Πάτρας, όπως και του Κεντρικού Λιμεναρχείου Πάτρας.

Ο Συνήγορος του Πολίτη αναφέρει ότι παρατηρήθηκε υπερπληθυσμός, που μοιραία προκαλεί αδυναμία αποτελεσματικής επιμέλειας και συντήρησης των χώρων, με αποτέλεσμα την έλλειψη καθαριότητας και την αδυναμία επισκευής βλαβών, ενίοτε, μάλιστα, δημιουργούνται συνθήκες απολύτως ασφυκτικές, υγειονομικά επικίνδυνες και πέρα από κάθε όριο ανθρώπινης αντοχής και αξιοπρέπειας, όπως στο Τμήμα Μεταγωγών Πάτρας.

pelop.gr