Κοσμοπλημμύρα στην Ι.Μ. Γηροκομειού στην Πάτρα

Πλήθος κόσμου συρρέει  στο ιστορικό μοναστήρι της Παναγίας Γηροκομίτισσας που γιορτάζει σήμερα.

Χθες χιλιάδες Πατρινοί κι όχι μόνο τήρησαν την παράδοση και βρέθηκαν στο Γηροκομειό για να προσκυνήσουν την εικόνα της Παναγίας και να παρακολουθήσουν τον Αρχιερατικό Εσπερινό, τον οποίο τέλεσε ο Μητροπολίτης Πατρών Χρυσόστομος μαζί με τον Ατλάντας Αλέξιο.

Οι θρησκευτικές εκδηλώσεις κορυφώνονται σήμερα με την τέλεση της Πανηγυρικής Θείας Λειτουργίας το πρωί και της Παράκλησης στην Παναγία το απόγευμα.

Η Ιερά Μονή Παναγίας της Γηροκομίτισσας είναι Ανδρώα Κοινοβιακή Μονή που ανήκει στην Ιερά Μητρόπολη Πατρών και βρίσκεται στην περιοχή του Γηροκομείου νοτιοδυτικά της Πάτρας. Είναι μία από τις αρχαιότερες Μονές της Ελλάδος.

Ιδρύθηκε γύρω στον 10ο αιώνα, τότε δηλαδή που εμφανίστηκε ο μοναχισμός στην κυρίως Ελλάδα.

Η ονομασία της οφείλεται στο ότι, στο χώρο που ιδρύθηκε η Μονή, προϋπήρχε γηροκομείο που διέθετε και ναό, ή κατ’ άλλους στο ότι, όταν οι μοναχοί ίδρυσαν το μοναστήρι έκτισαν ταυτόχρονα και συντηρούσαν γηροκομείο, πράγμα άλλωστε όχι άγνωστο για τα μοναστήρια της Βυζαντινής εποχής.

Μία όμως παλιά παράδοση, που δέχεται και ο ιστορικός Σ. Θωμόπουλος, συνδέει την ίδρυση και το όνομα της Μονής με τον Άγιο Αρτέμιο, τη μεταφορά του Ιερού Λειψάνου του Αγίου Ανδρέου στην Κωνσταντινούπολη και το υδραγωγείο της Πάτρας.

Στον τόπο που είναι κτισμένη η Μονή κατά την προχριστιανική εποχή υπήρχε ειδωλολατρικός ναός πιθανόν της θεάς Αρτέμιδος. Στον τοίχο της βόρειας πτέρυγας της Μονής (έξω από τα κελιά των μοναχών) υπάρχει εντοιχισμένο τμήμα από κιονόκρανο Ιωνικού ρυθμού του προχριστιανικού ναού.

Το 1204, έτος κατά το οποίο καταλήφθηκε η Πάτρα από τους Φράγκους, βρισκόταν σε μεγάλη ακμή, γι’ αυτό και τα διάφορα ιεροπολεμικά τάγματα της Δύσεως διαπληκτίσθηκαν για την κατάληψή της. Όταν οι πατέρες της Μονής εξαναγκάστηκαν από τους κατακτητές Φράγκους να επιλέξουν μεταξύ της υπακοής στον Πάπα της Ρώμης και της εξορίας, αυτοί προτίμησαν αξιεπαίνως το δεύτερο.

Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας ήταν η έδρα του Μητροπολίτη Πατρών. Η Μονή πυρπολήθηκε από τους Τουρκαλβανούς την Μ. Παρασκευή του 1770 (13 Απριλίου) κατά τα Ορλωφικά και την Κυριακή των Βαΐων του 1821 (3 Απριλίου). Στην περίοδο της Εθνεγερσίας έγινε θέατρο πολλών μαχών.

Κρίσιμη για την έκβαση του Αγώνα του 1821 ήταν η μάχη που κερδήθηκε στην περιοχή της Μονής (μάχη του Γηροκομείου), στις 2 Μαρτίου 1822, από τον Θ. Κολοκοτρώνη, που δίκαια αποδόθηκε σε θαύμα της “Παναγίας της Γηροκομήτισσας”.

Το 1943 οι Μοναχοί εκδιώχθηκαν από τη Μονή και έφυγαν εξόριστοι για ένα χρόνο στο Παλιομονάστηρο (Μονή Αγίου Νικολάου Μπάλα), όπου μετέφεραν με συγκίνηση την Ιερά Εικόνα της “Γηροκομμήτισσας” και τα Ιερά Λείψανα των Αγίων.

Η Μονή υπήρξε για πολύ καιρό Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή.

Το πρώτο καθολικό της Μονής (κυρίως ναός) ήταν βυζαντινού ρυθμού με τρούλο και κίονες. Το 1806 κατέπεσε από σεισμό. Μαρμάρινο ανάγλυφο με σταυρούς κ.λ.π., που βρίσκεται εντοιχισμένο παρά την κλίμακα της Ι. Μονής, είναι έργο του 9ου ή του 10ου αιώνα. Ο σημερινός ναός και τα κελιά κτίσθηκαν από το 1833 ως το 1836. Το θαυμάσιο μαρμάρινο τέμπλο κατασκευάσθηκε το 1852 από Τήνιο γλύπτη.

Στο ναό αυτό φυλάσσεται ο πάνσεπτος θησαυρός της Μονής, η θαυματουργός εικόνα της “Παναγίας της Γηροκομητίσσης”, σε επιβλητικό μαρμάρινο θρόνο, καθώς και η αξιόλογης τέχνης εικόνα της Παναγίας, που φέρει την επιγραφή “Μήτηρ Θεού, η Αληθινή” (η μόνη διασωζομένη εικόνα με την ονομασία αυτή), η οποία είναι έργο του 14ου αιώνα, καθαρίστηκε δε και συντηρήθηκε επιμελώς από το Χριστιανικό και Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών το 1988 – 1989.